mAuU zE V*Ug, vIhvI: sdI dA iec mSh<r sAmrAjvAd ivr~YI aVE ienclAbI y~YA
hridaAl b>:s
mAuU zE VU*g, j~ 1930 iva; V~: l>cE aApNI iz*dgI dE aAKrI vcV, sV*br 1976 V&c CIn dI cimuUinst pArtI dE CEarm>n rhE, dA jnm 26 ds*br 1893 n*< hUnAn s<bE dE iec csbE SAuUSAn ivC h~ieaA sI. 20 sdI ivC sAmrAj dE iKlAF lRn vAlE ienclAbI GUlAtIa; ivC uUnH; dA nAm C~tI dIa; SksIaV; ivC aAuU:dA h>. uUsnE iec aAzAd aVE l~c jmh<rI CIn dI nI:h r&kI, cUJ sAmrAj-ivr~YI kAsE vAlE sUYAr CIn ivC ila;dE aVE cUJ smAjvAdI cdm vI CUcE, pr ivigaAnc smAjvAd dE isY;V dE anUsAr CIn ivC smAjvAdI inzAm uUsArn ivC uUh asFl irhA. uUh srmAeEdArA rAh VE ClN vAila; n*< r~cN ivC vI asFl irhA j~ ic CIn n*< iec sAmrAjI sUprpAvr bNAuUNA aVE rAjcI VAcV kUd hR&pN; CAh*UdE sn.
1 acV<br 1949 n*< aAzAd l~c jmh<rI CIn dI sWApnA h~NA iec a>sI mhAn GtnA sI ijsdI sAmrAj ivr~YI s*GrS cr rhIa; ScVIa; dE ivcAs leI bRI aihmIaV sI. lEicn, l~c jnvAdI CIn ieh r~l Vd hI sFlVAp<rvc cr scdA sI jE CIn dE a*dr smAjvAd n*< mzb<V cIVA j;dA. mAuU zE VU*g ivigaAnc Q*g nAl smAjvAd dI uUsArI crn ivC asFl irhA, aVE ceI g*BIr glVIa; vAlE isY;V lAg< cIVE geE ijnH; crcE ienclAb a&gE nhI: jA sicaA. ies VrH; dA iec glV isY;V "pq~lEVArI iDctEtriSp dE VihV inr*Vr ienclAb" dA isY;V sI. d<srA iesE VrH; dA isY;V pES cIVA igaA ic pArtI dE a*dr, " d~-lAienA dI jd~jihd" r&kNI drUsV h>. pihlE isY;V VE ClN dA nVIjA ieh incilaA ic pArtI aVE pArtI hETlIa; jWEb*dIa; dI agvAeI ivClI stEt ScVI ivC rUcAvt peI, aVE d<srE isY;V nE kUd pArtI dE c*m ivC ivGn pAieaA. istE dE VOr VE p<*jIvAd bhAl crn dE hAmI VcRE h~ geE.
smAjc ienclAb dI aAg< aVE iesdI mUk bAhrmUkI VAcV h~N dE VOr VE iec cimuUinst pArtI mzd<r jmAV dA iec bhUV hI s*gTV hrAvl dsVA h~N; CAhIdI h> ijsdI jWEb*dc isY;Vc s~C dI bUinaAd lAzmI VOr VE mArcsvAd-l>innvAd h~vE. mzd<r jmAV dA s*gTV aAg< h~N dI h>sIaV ivC pArtI aApNE hETlIa; sArIa; jWEb*dIa; dI mUc*ml rAhnUmAeI crE V; ic pq~lEVArI dI iDctEtriSp lAg< h~vE. ies VrH; dI cimuUinst pArtI ivC isrF iec hI lAien h~ scdI h>, iec ajEhI lAien j~ T~s hAlV; ivC~: p>dA h~vE aVE T~s hAlV; ivC lAg< h~vE. VAcV V~: uUltAeI geI bUrjUaAzI aVE sAmrAj dE jUVI-C&t ies lAien n*< lAg< crn dI mUKAlFV crdE hn VE iesdE iKlAF S*GrS crdE hn j~ smAjvAd dI uUsArI dE dUSmN hU*dE hn. ieh cihN; ic pArtI dE a*dr vI ieh~ ijhI jd~jihd aVE mUKAlFV dA h~N; drUsV h>, ieh VslIm crnA h> ic pArtI n*< cmz~r aVE kVm crnA drUsV h>. smAjvAdI ienclAb aVE uUsArI ivC ieh g&l mzd<r jmAV dE BAr< r~l n*< KVm crn ivC ihsA pA scdI h>.
cimuUinst pArtI V~: vYErE jWEb*d rAjsI ScVI h~r c~eI h~ hI nhI: scdI. ies c~l aApNI ivCArYArA, aApNI jnrl lAien, aApNE d<r aVE nERE dE inSAnE, aVE ienH; m*Vv; n*< hAsl crn leI aApNE dAa pEC hU*dE hn. ieh~ ijhI pArtI icvE: c*m cr scdI h> aVE icvE: agvAeI dE scdI h> jE iesdE a*dr d~ lAien; dA s*GrS CldA h~vE? iec ieh~ ijhI pArtI, ijhRI hr mslE VE d~ lAien; dI jd~jihd ivC msr<F h>, aApNA aAg< r~l icvE: p<rA cr scdI h>? bUrjUaAzI dA VrIcA ieh h> ic ieh msila; dI hcIcV n*< sAhmNE r&kcE aVE zAVI hmila; ivC peE bg>r icsE vI sUaAl VE ivCAr vt;drA crn dE ieh iblcUl iKlAF h>. lEicn g&l hmES; nUcVE uUVE h~NI CAhIdI h>, mslE dA ivsWAr idVA jANA CAhIdA h>, ieh sUaAl nhI: uUTAuUN; CAhIdA h> ic chI jA rhI g&l nAl cON sihmV h> VE cON sihmV nhI:. c~eI icsE mslE VE chI jA rhI g&l nAl sihmV h> j; nhI: ieh svAl zmIr dA h>. icsE vI pUjISn dE h&c ivC j; ivr~Y ivC lAmb*dI crn leI z~r nhI: pAuUN; CAhIdA, aVE gUpV-v~t rAhI: f>slE h~NE CAhIdE hn.
pr, "p*<jIvAdI rAhE VUrn vAlE v&DE pArtI aiYcArIa;" dE iKlAF mAuU zE V*Ug dI agvAeI hET ar*BI geI mUih*m ies p>mAnE VE ph*C geI ic sArI pArtI aVE smAj pAt igaA. eEcVA dI W; VE gRbR aVE hFRAdFRI mC geI ijs nAl bUrjUaAzI n*< aApnE h&W mzb<V crn leI mOcA iml igaA. ieh~ VrIcE bUrjUaAzI aApNIa; sF; ivC uUTdE msila; n*< h&l crn leI vI vrVdI h>. bUrjUaA iel>csn; ivC vI mUk g&l ieh~ hU*dI h> ic aApNE ivr~YIa; uUVE iCcR sUt~ VE C~N; ijV~. l~c; dA iYaAn asl msila; V~: l;BE crn dA ieh iec vYIaA VrIcA h>. aslI msila; n*< ivCArn dA mOcA l~c; n*< cdE nhI: imldA VE zAVI B*DI-pqCAr ivC uUlJA idVE j;dE hn. d~ lAien; dI jd~jihd dE isY;V aVE ies isY;V dI bUinaAd uUVE s*GrS ClAuUN sdcA bUrjUaAzI n*< aApNE aAp n*< mzb<V crn ivC bRI shAieVA imlI. mAuU zE V*Ug vl~: ieh nAarA dENA ic, "bUrjUaA h>DcUaAtr n*< fiVh cr~" bUrjUaAzI n*< VAcV s;BN aVE mzb<V crn dA s&dA dEN vAlI g&l sI. ieh c~eI ieVFAcIaA g&l nhI: ic mAuU dE ijuU:dE jIa aVE mrn dE bAad bUrjUaAzI nE aApNIa; pUjISn; n*< VciRa; cIVA.
`pq~lEVArI dI iDctEtriSp aYIn inr*Vr ienclAb` dE isY;V nAl stEt iblcUl apAhj h~ cE rih geI aVE smAjvAd dI uUsArI aVE smAjvAdI ienclAb dI Vr&cI dA c*m iblcUl as*Bv bN igaA. mArcsvAd dA bUinaAdI as<l h> ic jd~: smAjvAd dA iskr; dA ivcAs h~ cE cimuUinzm dE pRA VE ph*UC igaA V; stEt KVm h~ jANI h>. `pq~lEVArI dI iDctEtriSp dE aYIn inr*Vr ienclAb` anUsAr stEt cdE vI al~p nhI: h~NI hmES; cAiem rihNI h>, aVE ienclAb vI lgAVAr CldA rihN; h>. BAv ieh h> ic c~eI vI isFVI VbdIlI nhI: h~NI. ieh isY;V arAjcVA aVE gRbR v&l vI ilj;dA h> aVE bUrjUaAzI dI m&dd crdA h> icuU:ic ies isY:V VE VUrcE mzd<r jmAV aVE iesdIa; hAmI VnzIm; smAjvAdI ienclAb aVE uUsArI dA c*m a&gE nhI: vYA scdIa; aVE mUlc dE l~c; aVE s*sAr dE l~c; n*< aApNI hmAieV ivC lAmb*d nhI: cr scdIa;.
ies VrH; dE nAcs isY;V; dI bdOlV smAjvAdI ienclAb aVE uUsArI dA c*m cmz~r aVE m&TA p> igaA. mzd<r jmAV n*< hmES; sAvYAn rihN; CAhIdA h> ic bUrjUaAzI aVE ipxAkR dE ClAeE h~eE aj*DE n*< cdE mUhrE nA aAuUN dEvE. imsAl dE VOr VE, jd~: 1990-91 dE smE dOrAn albAnIa; ivC uUlt ienclAb dA z~r p> igaA V; ieh d<SnbAzI aAr*B cr idVI geI ic anvr hOjA dE pirvAr nE sivtzrl>:D dE b>:cA ivC s~nA jmH; cr r&ikaA h~ieaA h> VE "blAc; ivC rihN vAlE lIDr" a>S~-ieSVr dI iz*dgI bsr crdE sn. ieh~ ijhI d<SnbAzI dA asl mcsd aVE istA ieh incilaA ic uUs vElE smAjvAd dI uUsArI dE j~ mslE sn uUnH; VE c~eI ivCAr vt;drA nhI: h~ieaA VE sArI g&l zAVI hmila; ivC uUlJcE rih geI. aslI msila; vl~: l~c; dA iYaAn l;BE crcE bUrjUaAzI, sAmrAj aVE ipxAkR lANA aApNA uUlt-ienclAb ilaAuUN ivC cAmyAb h~ igaA. jEcr albAnIa; dI pArtI aAF lEbr c~l c~eI pq~grAm hU*dA l~c; n*< ies siWVI ivC~: bAhr c&QN dA, V; cdE vI ieh h~ nhI: sI scdA ic uUlt ienclAb sFl h~ j;dA. lEicn, rAmIz aAlIaA aVE pIPa>lPeEP sAmrAj dE D>m~crEt; nAl~ vI v&DE bUrjUaA D>m~crEt bN cE sAhmNE aAeE VE uUlt-ienclAbIa; dE shAeI h~eE.
mAuU zE VU*g dE mrn bAad uUsdE ieh isY;V CIn ivC vI aVE h~r WAv; VE vI vrVE geE aVE vrVE jA rhE hn. ijWE icVE vI ieh isY;V vrVE geE, a*V; dA ncsAn cr geE. ienH; isY;V; dI xVr xAieaA hET a&j vI ih*d~sVAn ivC mAovAdI iec d<srE dE cVl crdE hn. ieh bhUV zr<rI h> ieh~ ijhE isY;V pArtI dI jnrl lAien ivC cdE vI GUsRn nA idVE jAN. ienH; dI hmES; D&tcE mUKAlFV cIVI jANI CAhIdI h>, icuU:ic, sArE s*sAr dI siWVI n*< iYaAn nAl vEkIeE V;, mAnUkVA hAlE vI incE uUVpAdn dE sm*dr ivC DUbI peI h> ijsdI vAgD~r v&DIa; ajArEdArIa; aVE vDE dOlVm*dA dE h&W; ivC h>. sArE s*sAr dA jAiezA leIeE V; mADrn mzd<r jmAV hAlE vI G&t-iGNVI ivC h>. lEbr cUlInvrg dI jcR mzd<r jmAV ivC hAlE bhUV VcRI h> aVE ivcsV h~ CUcE p*<jIvAdI mUlc; ivC mzd<r jmAV dIa; sF; ivC ieh lEbr lIDriSp bUrjUaAzI dE iKaAl; dI v&DI pqCArc h>.
smAjvAdI ienclAb aVE smAjvAd dI uUsArI dA VjrbA aVE ies vElE dE hAlV m*g crdE hn ic sB mArcsvAdI-l>innvAdI VAcV; mArcsvAd-l>innvAd V~: sEY l> cE aApNA ienclAbI isY;V ivcsV crn p<rA iYaAn dEN j~ hAlV; nAl p<rI VrH; mEl k;dA h~vE. sArE mArcsvAdI-l>innvAdI ienclAbIa; dI ieh zU*mEvArI bNdI h> ic ag;hvY< aVE agvAeI dEN vAlIa; pUjISn; pES crcE aAm l~c; dIa; nzr; ivC cimuUinzm dA vcAr uUCA crn. ies g&l V~ BtcNA aVE zAVI hmila; ivC p>N; nUcsAn hI crEgA. iec d<srE n*< glV sAbV crn dI KAihS bUrjUaAzI aVE s*sAr ipxAkR dI KAihS hU*dI h> icuU:ic ienH; dA mcsd ag;hvY< lihr n*< KVm crn dA h>. Vr&cIps*d l~c ies rAh nhI: VUr scdE.
jd V&c CIn rhEgA, aj~cE CIn n*< bNAuUN vAlE dE VOr VE mAuU zE V*Ug dA c*m vI iz*dA rhEgA. lEicn, jE CIn dE cimuUinst mArcsvAd-l>innvAd V~: sEY l>cE aApNIa; hAlV; dE mUVAbc aApN; isY;V ivcsV nhI: crdE V; jnvAdI CIn ivC smAjvAd dI uUsArI aVE ienclAb dI Vr&cI nhI: h~ scEgI. mAuU zE VU*g ivCArYArA ies vElE dE hAlAV; anUsAr icsE vI W; vAsVE mUaAFc nhI:, CIn leI vI nhI: VE h~r icVE leI vI nhI:, icuU:ic ieh cimuUinst; n*< aApN; isY;V ivcsV crn V~: r~cdI h>> aVE mArcsvAd-l>innvAd dI rOSnI ivC aApNIa; hAlV; ivC~: mArcsvAdI-l>innvAdI istE c&QN V~: r~cdI h>. s*sAr bhUV v&DIa; VbdIlIa; dE drvAzE VE kRHA h>. sArE mArcsvAdIa;-l>innvAdIa; n*< l~c; dI ijV v&l agvAeI crn dI iVaArI crnI CAhIdI h>. isY;V n*< ivcsV crn dA c*m ies iVaArI dA mUk V&V aVE ihsA h>.